Nocna Napadowa Hemoglobinuria

Nocna napadowa hemoglobinuria (Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria - PNH)

Nocna napadowa hemoglobinuria (PNH) jest nabytą, rzadką, zagrażającą życiu chorobą, która niszczy czerwone krwinki (niedokrwistość hemolityczna), charakteryzuje się zakrzepami krwi i zaburzeniami czynności szpiku kostnego (pojawia się niewystarczająca ilość wszystkich składników komórkowych krwi). W przypadku PNH niektóre lub wszystkie czerwone krwinki organizmu są niszczone w procesie zwanym "hemolizą". Proces ten zachodzi przez cały czas z dużą intensywnością i jest główną przyczyną objawów PNH.

Nocna napadowa hemoglobinuria. Najczęstsze objawy PNH

Zmienne objawy kliniczne obejmują niedokrwistość hemolityczną, zakrzepicę średnich i dużych naczyń (głównie żył wątrobowych, brzusznych, mózgowych i skórnych) oraz umiarkowany do ciężkiego niedobór składników krwi pod postacią pancytopenii. Typowymi objawami są bladość, zmęczenie i duszność szczególnie podczas aktywności fizycznej. Hemoglobinuria powoduje pojawienie się klasycznego objawu ciemnego moczu w nocy i rano (dotyczy około 25% pacjentów z PNH), a pacjenci mogą wykazywać niewydolność nerek. Może również występować żółtaczka. w zależności od lokalizacji, zakrzepica (która dotyka 30-40% nieleczonych pacjentów) może objawiać się bólem brzucha, powiększeniem wątroby, wodobrzuszem i bólami głowy. PNH to przewlekła choroba z kryzami hemolitycznymi, które mogą być wywołane przez kilka czynników, takich jak pospolita infekcja, szczepienia, zabieg chirurgiczny lub niektóre antybiotyki. Niewydolność szpiku kostnego może wystąpić przed, w trakcie lub jako późne powikłanie choroby (40-50% przypadków).

Przyczyną rozwoju PNH jest mutacja genu o nazwie PIG-A występująca w komórce macierzystej szpiku kostnego. Z komórek macierzystych rozwijają się dojrzałe elementy krwi, w tym czerwone krwinki, które przenoszą tlen do naszych tkanek, białe krwinki, które zwalczają infekcję i płytki krwi, które biorą udział w krzepliwości krwi. w PNH dotknięta komórka macierzysta konsekwentnie przekazuje mutację PIG-A do wszystkich komórek z niej rozwijających się. Komórki niosące mutacje PIG-A mają niedobór w klasie białek zwanych białkami zakotwiczonymi w GPI. Białka zakotwiczone w GPI chronią czerwone krwinki przed zniszczeniem, niektóre biorą udział w krzepnięciu krwi, a inne są zaangażowane w zwalczanie infekcji. Większość problemów związanych z PNH, w tym niszczenie erytrocytów (niedokrwistość hemolityczna), zakrzepy krwi (zakrzepica) i zakażenia, wynika z niedoboru tych właśnie białek.

Leczenie pacjentów cierpiących na nocną napadową hemoglobinurię

Leczenie PNH jest skomplikowane i niestety mało skuteczne. Przede wszystkim powstrzymuje się najbardziej dokuczliwe objawy i leczy ewentualne powikłania choroby oraz stosuje się profilaktykę ich występowania, np. leki przeciwzakrzepowe. Ponadto długoterminowo stosuje się kwas foliowy, by zapewnić substrat do produkcji nowych krwinek i zapobiec rozwojowi ewentualnego niedoboru. w takim przypadku pobiera się także preparaty żelaza. w przypadku bardzo nasilonej niedokrwistości konieczne jest przetaczanie skoncentrowanych krwinek czerwonych. Leczenie swoiste to przede wszystkim ekulizumab, czyli przeciwciało monoklonalne działające immunosupresyjnie - blokujące układ dopełniacza. Niestety stosowanie tego leku ma poważne konsekwencje - większe narażenie na występowanie ciężkich infekcji, zwłaszcza bakteryjnych - meningokokowych. Skuteczne wyleczenie możliwe jest jedynie po przeszczepieniu szpiku.

Nocna napadowa hemoglobinuria – częstotliwość zachorowań i liczba chorych

Na PNH choruje 1-1,5 osoby na milion populacji. Choroba może wystąpić w każdym wieku, ale preferencyjnie dotyka młodych dorosłych. Mediana wieku rozpoznania wynosi 35-40 lat, z przypadkowymi rozpoznaniami w dzieciństwie lub w wieku dojrzewania.