Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka (Carpal Tunnel Syndrome - CTS)

Zespół cieśni nadgarstka zaliczany jest do tzw. neuropatii uciskowych, gdzie pojawia się ucisk na nerwy obwodowe. Cieśń nadgarstka to struktura anatomiczna, przez którą przebiega nerw pośrodkowy oraz ścięgna mięśni i naczynia. Zespół cieśni nadgarstka to grupa objawów o charakterze głównie neurologicznym związanych z ograniczeniem wolnej przestrzeni w tej strukturze.

Przyczyn schorzenia jest wiele, ale główną z nich jest praca wymagająca wykonywania ciągłych, powtarzalnych ruchów nadgarstka i długotrwałych obciążeń wywołanych charakterem wykonywanej pracy. Mowa tutaj w szczególności o czynnościach wymagających wyprostu i zgięcia nadgarstka - może to być np. wielogodzinne stukanie w klawiaturę komputera, ćwiczenia fizyczne, jazda na rowerze czy praca na taśmie w fabryce. W gronie osób szczególnie narażonych na wystąpienie ZCN znajdują się fryzjerzy, mechanicy, pracownicy biurowi, pracownicy budowlani czy muzycy. Choroba ta grozi również sportowcom narażonym na liczne urazy rąk. Do innych czynników predysponujących do zachorowania zalicza się: choroby zwyrodnieniowe, urazy okolicy nadgarstka (np. przebyte złamania), choroby endokrynologiczne i metaboliczne, m.in. niedoczynność tarczycy, dna moczanowa, schorzenia reumatyczne, niedobór witaminy B12 i B6 czy okres ciąży u kobiet.

w podanych wyżej sytuacjach dochodzi do konfliktu nerwu pośrodkowego z otaczającymi go strukturami anatomicznymi, a ucisk na włókna nerwowe doprowadza do zaburzenia ich odżywiania, co powoduje mrowienie, ból i obrzęk.

Jak zdiagnozować zespół cieśni nadgarstka?

Do diagnozy nie potrzeba specjalistycznego sprzętu, ponieważ można go zdiagnozować za pomocą prostych testów, polegających na odginaniu dłoni w określonym czasie (testy Phalena), opukiwaniu nadgarstka (test Tinela),bądź też uciskaniu nadgarstka (test Durkana).

Różne metody leczenia

Metodę leczenia dobiera się w zależności od czasu trwania i zaawansowania choroby. U pacjentów z objawami łagodnymi i umiarkowanymi zaleca leczenie zachowawcze, które w ciągu 2–6 tygodni prowadzi do poprawy, a najlepsze wyniki obserwuje się po około 3 miesiącach.

Leczenie nieinwazyjne (nieoperacyjne)

• zmiana nawyków dotyczących ruchów dłoni
• odpoczynek lub unieruchomienie nadgarstka w ortezie, która chroni nerw pośrodkowy przed uciskiem (szczególnie w nocy) oraz pozwala na rozpoczęcie procesów gojenia
• chłodzenie nadgarstka
• wstrzykiwanie glikokortykosteroidów redukujących stan zapalny i obrzęk do kanału nadgarstka

fizykoterapia, np. fala uderzeniowa (pobudza regenerację uciśniętego nerwu, zwiększa elastyczność tkanki łącznej poprzez wpływ na włókna kolagenowe), krioterapia, ultradźwięki, laser

• terapia manualna okolicy całego nerwu pośrodkowego
• Kinesiotaping - odpowiednio zaaplikowany plaster działa na receptory powierzchowne skóry oraz ciałka Ruffiniego, które odpowiadają za stopień napięcia i rozciągnięcia skóry. Kinesiotaping wspomaga kontrolę motoryczną, zapobiega dalszym urazom, zmniejsza stan zapalny, tym samym działa przeciwbólowo.

w przypadku braku poprawy przeprowadza się leczenie operacyjne, które jest jedyną metodą pozwalającą na całkowite wyleczenie, ponieważ usuwa przyczynę zmian, czyli ucisk wywierany na nerw pośrodkowy. Leczenie takie przynosi długotrwałe i dobre wyniki w 70–90% przypadków.

Metody operacyjne polegają na przecięciu troczka zginaczy nadgarstka. Dzięki temu światło kanału nadgarstka ulega powiększeniu i usunięty zostaje ucisk wywierany na nerw pośrodkowy. Powoduje to zwiększenie ukrwienia nerwu, co ułatwia jego regenerację. Podczas operacji wyeliminowane zostają przyczyny bólu, ale przy zaawansowanych zmianach do przywrócenia pełnej sprawności ręki potrzebna jest jeszcze rehabilitacja. w leczeniu ważne jest przede wszystkim wyeliminowanie przyczyn schorzenia - bez tego nawrót choroby może nastąpić zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym.

Rokowanie i powikłania ZKN

Nieodpowiednio leczony zespół cieśni nadgarstka z czasem ulega pogorszeniu. Dzięki właściwej rehabilitacji i lekom proces ten może być zatrzymany na wczesnym etapie lub znacznie spowolniony. Niepodjęcie leczenia może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu pośrodkowego, niepełnosprawności ręki, a nawet trwałego inwalidztwa.

Liczba przypadków

Zespół cieśni nadgarstka występuje z częstością około 50 przypadków na 1000 osób. Choroba ta może wystąpić u osoby w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się po 50. roku życia. Dotyka 3–6% społeczeństwa, a kobiety chorują częściej niż mężczyźni.