Spastyczność mięśni

Spastyczność mięśni (Muscle spasticity)

Spastyczność mięśni to zaburzenie pracy mięśni. Do spastyczności doprowadzają uszkodzenia poszczególnych elementów układu nerwowego, który odpowiedzialny jest za sterowanie aktywnością organizmu. Zaburzenia pracy mięśni mogą wpływać również na pracę narządów wewnętrznych tj. np. jelita, krtań – co może powodować ból czy trudności w mówieniu (przy spastyczności krtani). Spastyczność nie zalicza się do niezależnych jednostek chorobowych. Najczęściej jest ona powikłaniem dziecięcego porażenia mózgowego, udaru mózgu, urazu rdzenia kręgowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, stwardnienia rozsianego, guza mózgu. Może też występować po: zawale serca czy zapaleniu otrzewnej.

Diagnoza

w przypadku spastyczności mięśni nasila się opór danej grupy mięśniowej podczas wykonywania ruchu biernego, czyli ruchu określonej części ciała osoby chorej, wykonywanego przez druga osobę, na przykład terapeutę. Badanie napięcia mięśniowego może wykazać wzmożone, prawidłowe bądź obniżone napięcie mięśniowe.

Aby zdiagnozować spastyczność, należy wykonać badanie neurologiczne. Jeżeli pacjent cierpi na zaburzenie czynności tkanki mięśniowej (spastyczność), to badania przeprowadzane są w zależności od tego, jaka jest podejrzewana przyczyna choroby. Spastyczność u osób z dziecięcym porażeniem mózgowym (MPD), guzem mózgu diagnozuje się na podstawie wywiadu z pacjentem czy opierając się o badania obrazowe bądź fizykalne, natomiast w przypadku stwardnienia rozsianego dodatkowo pacjent może zostać poddany punkcji lędźwiowej. Po udarze lub przy nowotworze mózgu warto zrobić tomografię komputerową i rezonans magnetyczny. Do oceny spastyczności wykorzystuje się najczęściej również skalę Ashwortha lub skalę Tardieu.

Sposoby leczenia spastyczności

Celem leczenia jest poszerzenie zakresu ruchów kończyn, zarówno górnych, jak i dolnych, zmniejszenie bólu, a także zapobieganie rozwojowi choroby i powstawania stałych przykurczów.

Spastyczność można leczyć poprzez

• Rehabilitację - powinna się ona odbywać codziennie, w skład rehabilitacji wchodzą:
  
  • kinezyterapia - obniża napięcie mięśniowe, poprawia koordynację, siłę, ruchomość w stawach, obejmować powinna ćwiczenia rozciągające, wzmacniające, a także korygowanie ułożenia kończyny
  • fizykoterapia - elektrostymulacja prądami o małej częstotliwości (metoda Huffschmidta, tonoliza).
  • Najlepsze efekty daje połączenie kinezyterapii i fizykoterapii. Ćwiczenia są w stanie wzmocnić grupy mięśni antagonistycznych oraz rozciągnąć mięśnie przykurczone, a także opóźnić, a nawet zapobiec wystąpieniu zmian wtórnych.
• Farmakoterapię - polega na przyjmowaniu leków zmniejszających napięcie mięśniowe (zazwyczaj są to: baklofen, benzodiazepiny, iniekcje toksyny botulinowej), można podawać je doustnie oraz bezpośrednio do mięśni.
• Leczenie chirurgiczne - operacje neurochirurgiczne bądź ortopedyczne.
  Obecnie pacjenci są również poddawani zabiegom, które wykorzystują techniki stymulacji mózgu (deep brain stimulation).
  Wybór leczenia zależy od stopnia zaburzenia. Każda z wymienionych form ma umożliwić pacjentom zachowanie jak największej sprawności.