Dializa

Dializa nerek – co to jest?

Dializa jest terapią stosowaną w przypadku niewydolności narządu miąższowego, którym są nerki. Dializa nerek to metoda oczyszczania krwi z produktów przemiany materii, nadmiernych ilości wody i wszelakich substancji zbędnych czy wręcz niepożądanych dla organizmu. U zdrowych osób procesy filtracyjne wykonują nerki. W przypadku pacjentów ze schyłkową niewydolnością tych narządów nie jest to jednak możliwe, więc funkcje nerek przejmuje specjalistyczny sprzęt.

Dializa – rodzaje

By mówić o tym, na czym polega dializa i jak wygląda dializa, trzeba najpierw wyróżnić jej rodzaje.

Dializa nerek zasadniczo dzieli się na dwie formy: hemodializę i dializę otrzewnową.

Dializa otrzewnowa a hemodializa

Dializa otrzewnowa bywa określana oczyszczaniem wewnątrzustrojowym, natomiast hemodializa oczyszczaniem zewnątrzustrojowym. W przypadku obu tych typów celem terapii jest przejęcie funkcji nerek przez specjalistyczne urządzenia czy środki (tymczasowo lub na stałe).

Dializa krwi – na czym polega i jak wygląda?

Hemodializa polega na tym, że przez specjalne urządzenie (dializator) wielokrotnie przepuszczana jest krew chorego. Nazywany często sztuczną nerką dializator złożony jest z bardzo wielu rurek, a wokół nich przepływa płyn dializacyjny i to dzięki niemu możliwa jest hemodializa. Co to za płyn? Jest to hipertoniczny roztwór glukozy z dodatkiem jonów pierwiastków zaliczanych do elektrolitów. Na drodze dyfuzji, dochodzi do przechodzenia zbędnych i szkodliwych substancji z krwi chorego do płynu dializacyjnego.

Co to jest dializa otrzewnowa?

W przypadku dializy otrzewnowej do procesu oczyszczania krwi i usuwania z niej nadmiaru wody wykorzystywana jest jama brzuszna pacjenta, a konkretniej wyściełająca ją otrzewna. Otrzewna jest błoną przepuszczalną dla wody i szeregu różnych substancji, więc działa jak filtr, przez który płyny i te substancje mogą przemieszczać się w obu kierunkach.

Płyn dializacyjny wprowadza się do jamy otrzewnej przy pomocy cewnika. Skład chemiczny tego płynu również jest dobrany w taki sposób, by przenikały do niego zbędne produkty przemiany materii i wszystkie substancje, które powinny zostać wydalone, a jednocześnie do krwi przechodziły jony konieczne do wyrównania równowagi wodno-elektrolitowej.

Cewnik zostaje umieszczony w jamie otrzewnej metodą chirurgiczna lub laparoskopową na kilka tygodni przed rozpoczęciem dializy nerek. Jak wygląda sam proces dializoterapii? W odróżnieniu od hemodializy może być on wykonywany w domu chorego. Pacjent lub osoba zajmująca się nim, wcześniej zostaje przeszkolona w zakresie techniki wykonywania dializy. Szczególnie ważna jest sterylność, a jej utrzymaniu sprzyja wykonywanie dializy otrzewnowej w pokoju/pomieszczeniu wyłącznie przeznaczonym do tego celu.

Są dwie metody dializy otrzewnowej: ręczna i automatyczna.

Dializa nerek – ile trwa?

Dla wielu osób, które pierwszy raz spotykają się z tematem dializy, może być zaskakujące to, ile trwa dializa (konkretniej hemodializa). Zazwyczaj pacjenci muszą trzy razy w tygodniu zgłaszać się do specjalnej stacji, w której wykonywana jest dializa krwi.

Trwa to około 4-5 godzin, co oznacza, że konieczność dializowania znacząco wpływa na tryb życia i codzienne funkcjonowanie pacjenta. Jednak kiedy dializa nerki jest jedyną opcją terapii, zbudowanie codzienności wokół wizyt w stacji dializacyjnych jest niezbędne dla przeżycia.

Dializa otrzewnowa daje pacjentom zdecydowanie większą swobodę. Brak potrzeby zgłaszania się do konkretnego ośrodka i spędzania tam wielu godzin na dializowaniu przekłada się na możliwość podejmowania pracy zawodowej, podróżowania i prowadzenia aktywnego trybu życia.

Ręczna metoda dializy otrzewnowej wymaga od pacjenta wymiany płynu dializacyjnego kilkukrotnie w ciągu doby. Sam proces tej wymiany trwa poniżej godziny (około 40 minut).

W przypadku metody automatycznej dializa krwi jest wykonywana podczas snu i kontrolowana przez aparat. Rola pacjenta ogranicza się do podłączenia do tego urządzenia wieczorem i odłączenia rano (po około 8-10 godzinach). Aparat jest przenośny, dzięki czemu konieczność wykonywania dializy nie ogranicza pacjenta w wyjazdach.

Kiedy wykonuje się dializę?

Dializę wykonuje się wtedy, gdy jest zaburzone funkcjonowanie nerek i nie mogą one odgrywać swojej podstawowej roli, jaką jest filtracja krwi. Wskazaniem do terapii nerkozastępczej jest niewydolność nerek. Schyłkowe stadium tejże niewydolności jest podstawowym wskazaniem do stosowania u pacjentów dializy otrzewnowej.Terapia z wykorzystaniem dializy otrzewnowej może również zostać zastosowana u chorych z zaawansowaną niewydolnością serca.

Dializa - rokowania

Rokowania osób poddawanych dializom są zależne od wielu czynników, m.in. ogólnego stanu zdrowia pacjentów czy jego sumienności w stosowaniu się do zaleceń dietetycznych. Warto mieć na uwadze, że dializy jako terapia przewlekłej choroby nerek tak naprawdę są zabiegami ratującymi życie, które jednocześnie pozwalają je przedłużyć nawet o kilkanaście lat.