Przewlekła pokrzywka: Kiedy pokrzywka powraca
Pokrzywka przewlekła to przewlekła choroba charakteryzująca się nawracającymi objawami, które nawracają w ciągu tygodni lub miesięcy. Te czerwone lub w kolorze skóry bąble pojawiają się nagle, intensywnie swędzą i zazwyczaj znikają w ciągu 24 godzin, by pojawić się ponownie w innym miejscu.
Choć większość osób zakłada, że pokrzywka jest spowodowana alergią, nawracająca pokrzywka zwykle nie jest wywołana przez zewnętrzne alergeny. W rzeczywistości wielu pacjentów z przewlekłą pokrzywką nie ma żadnej oczywistej alergii.
Co powoduje przewlekłą pokrzywkę?
Wielu ludzi uważa pokrzywkę za krótkotrwałą reakcję skórną – może zetknęli się z czymś drażniącym, zjedli coś nietypowego albo byli bardzo zestresowani. Wysypka znika i życie toczy się dalej. Ale co jeśli zmiany powracają wciąż na nowo?
Jeśli standardowe leki przeciwalergiczne nie pomagają, możesz mieć do czynienia z przewlekłą pokrzywką, a pod spodem może kryć się coś bardziej złożonego.
Możliwe czynniki obejmują:
- Aktywność autoimmunologiczną, gdy układ odpornościowy atakuje komórki skóry
- Infekcje wirusowe lub bakteryjne
- Przewlekły stan zapalny
- Wahania hormonalne
- Bodźce fizyczne, takie jak ciepło, zimno czy ucisk
W rzadkich przypadkach nawracająca pokrzywka może być objawem chorób rzadkich, takich jak:
Ziarniniakowatość eozynofilowa z zapaleniem naczyń (EGPA)
Rzadka postać zapalenia naczyń, która może powodować wysypkę przypominającą pokrzywkę z często towarzyszącą
ciężką astmą
, problemami z zatokami i
polipami nosa.
. W EGPA układ odpornościowy atakuje naczynia krwionośne, powodując uogólniony stan zapalny. Wczesna diagnoza jest kluczowa, aby zapobiec poważnym uszkodzeniom narządów.
👉 Dowiedz się więcej o
EGPA
.
Zespół pokrzywki naczyniowej z hipokomplementemią (HUVS)
Nietypowa choroba, w której układ odpornościowy wywołuje stan zapalny w małych naczyniach krwionośnych, co prowadzi do pokrzywki trwającej ponad 24 godziny. Jest ona związana z niskim poziomem białek dopełniacza we krwi. U niektórych pacjentów z HUVS występują również bóle stawów, problemy z nerkami lub trudności z oddychaniem.
Zespoły okresowe związane z kriopiryną (CAPS)
Grupa rzadkich chorób genetycznych, w których mechanizmy kontrolujące stan zapalny nie działają prawidłowo. Objawy obejmują wysypki przypominające pokrzywkę, gorączki, bóle stawów i problemy z oczami. Ataki mogą być wywołane zimnem i często zaczynają się w dzieciństwie.
Mastocytoza układowa
Rzadkie zaburzenie, w którym w organizmie gromadzi się zbyt wiele komórek tucznych. Uwalniają one histaminę i inne substancje, powodując przewlekłą pokrzywkę, rumień, problemy żołądkowe lub nawet ciężkie reakcje alergiczne. Wyzwalaczami mogą być m.in. niektóre pokarmy, zmiany temperatury czy stres.
Dziedziczna alfa-tryptazemia
Choroba genetyczna, w której organizm ma dodatkowe kopie genu produkującego tryptazę – substancję uwalnianą przez komórki tuczne. Może to powodować pokrzywkę, rumień, problemy trawienne, a czasem zawroty głowy lub niskie ciśnienie krwi. Objawy często występują rodzinnie.
Zespół Schnitzlera
Bardzo rzadka choroba zapalna z przewlekłą pokrzywką, gorączką, bólami kostnymi i zmęczeniem. Jest związana z obecnością w krwi białka zwanego gammapatią monoklonalną. Bez leczenia może prowadzić do poważniejszych chorób, np. amyloidozy.
Choroby autoimmunologiczne tarczycy
Choroba Hashimoto i Gravesa-Basedowa to schorzenia, w których układ odpornościowy atakuje tarczycę. Chociaż wpływają one głównie na energię, wagę i nastrój, u niektórych osób występuje również długotrwała pokrzywka. Leczenie tarczycy może czasami złagodzić objawy skórne.
Ta szeroka gama możliwych przyczyn sprawia, że dokładna ocena medyczna jest niezbędna.
Co dzieje się w organizmie podczas przewlekłej pokrzywki?
Pokrzywka to choroba, w której mastocyty w skórze uwalniają histaminę i inne substancje chemiczne. Powoduje to typowe objawy:
- Obrzęk i zaczerwienienie
- Świąd lub pieczenie
- Wypukłe bąble lub plamy, które pojawiają się i znikają w sposób nieprzewidywalny
W przewlekłych lub autoimmunologicznych postaciach pokrzywki komórki tuczne mogą stać się nadreaktywne, uwalniając histaminę bez wyraźnego, zewnętrznego bodźca. U niektórych pacjentów autoprzeciwciała mogą bezpośrednio stymulować to uwalnianie.
Rozpoznawanie objawów
Nawracająca pokrzywka często przebiega według rozpoznawalnego, ale frustrującego schematu. Pacjenci zwykle zgłaszają:
- Czerwone, obrzęknięte bąble pojawiające się nagle
- Świąd nasilający się w nocy lub pod wpływem ciepła
- Bąble utrzymujące się przez kilka godzin, znikające, a następnie pojawiające się w innym miejscu
- Zaostrzenia bez wyraźnej przyczyny
- Obrzęk warg, powiek, dłoni lub stóp (obrzęk naczynioruchowy)
Objawy te mogą występować niemal codziennie przez tygodnie lub miesiące, wpływając na sen, koncentrację i samopoczucie emocjonalne. Jeśli pojawiają się wraz z innymi nietypowymi objawami, warto przeprowadzić dokładniejszą diagnostykę.
Typy przewlekłej pokrzywki
Nawracająca pokrzywka dzieli się na dwie główne kategorie:
1. Przewlekła pokrzywka samoistna
- Występuje bez znanego czynnika wyzwalającego
- Często ma podłoże autoimmunologiczne
- Może trwać miesiącami lub latami
2. Przewlekła pokrzywka indukowana
- Wyzwalana przez określone bodźce fizyczne lub środowiskowe
- Typowe wyzwalacze to:
- Ucisk lub tarcie
- Zimno lub ciepło
- Wysiłek fizyczny lub stres
- Światło słoneczne lub woda
W wielu przypadkach oba typy mogą współistnieć, co komplikuje diagnozę i leczenie.
Jakie są możliwości leczenia?
Nie ma uniwersalnego lekarstwa na nawracającą pokrzywkę, ale istnieją skuteczne terapie. Zwykle stosuje się uporządkowane, podejście krok po kroku.
Standardowe opcje leczenia obejmują:
- Niesedatywne leki przeciwhistaminowe (czasem w wyższych niż standardowe dawkach)
- Antagoniści receptora leukotrienowego są często stosowani w leczeniu astmy
- Blokery receptora H2 jako uzupełnienie antyhistamin
- Terapie biologiczne, takie jak omalizumab, są szczególnie skuteczne w przypadku chorób autoimmunologicznych
- Krótkotrwałe kortykosteroidy stosuje się ostrożnie w przypadku ciężkich zaostrzeń
- Leki immunosupresyjne, jeśli potwierdzono chorobę autoimmunologiczną
Wybór odpowiedniego leku na pokrzywkę przewlekłą zależy od nasilenia objawów, historii choroby pacjenta oraz obecności innych schorzeń o podłożu immunologicznym. Należy unikać samoleczenia, ponieważ może to być szkodliwe dla zdrowia. Dlatego w przypadku podejrzenia pokrzywki przewlekłej należy zwrócić się o pomoc lekarską.
Co się dzieje, jeśli przewlekła pokrzywka nie jest leczona?
Choć nie jest zagrożeniem życia, nieleczona przewlekła pokrzywka może znacząco obniżyć jakość życia. Utrzymujące się nawroty mogą prowadzić do:
- Stałego dyskomfortu i problemów ze snem
- Zakłóceń w pracy lub nauce
- Lęku lub obniżonego nastroju
- Przeoczenia diagnozy poważniejszych chorób podstawowych
Wczesne leczenie i właściwa diagnoza mogą zmniejszyć długoterminowe skutki i pomóc wykryć powiązane problemy zdrowotne.
Działaj
Jeśli doświadczasz pokrzywki, która stale powraca, a standardowe leczenie nie przynosi efektów, potraktuj objawy poważnie. Przewlekła pokrzywka może być czymś więcej niż reakcją skórną – może to być sygnał od układu odpornościowego, że dzieje się coś poważniejszego.