Małopłytkowość

Małopłytkowość (trombocytopenia) to stan patologiczny charakteryzujący się obniżoną liczbą płytek krwi (trombocytów) poniżej wartości prawidłowej, czyli poniżej 150 000 / mm³. Prawidłowa hemostaza (zdolność organizmu do tamowania krwawień) utrzymywana jest zazwyczaj przy liczbie płytek około 100 000 / mm³. Krwawienia samoistne najczęściej występują, gdy liczba trombocytów spada poniżej 20 000 / mm³.

Małopłytkowość – czym jest i jakie są jej przyczyny?

Małopłytkowości wrodzone występują niezwykle rzadko. W większości przypadków trombocytopenia ma charakter nabyty. Małopłytkowość współwystępuje często z patologicznym przebiegiem ciąży lub chorobą układową (toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, RZS). Częstość występowania małopłytkowości poheparynowej wynosi ok. 5% u pacjentów po ekspozycji na heparynę.

Wśród czynników ryzyka małopłytkowości należy wymienić m.in. krwotoki np. krwawienie okołooperacyjne, które może wymagać przetoczenia składników krwi. Przed zabiegami operacyjnymi należy uzupełnić płytki krwi, jeśli ich ilość wynosi mniej niż 50 000 / mm3.

Diagnostyka Małopłytkowości

Diagnostyka małopłytkowości obejmuje m.in. wykonanie następujących badań: morfologia krwi, panel krzepnięcia w tym czas protrombinowy, fibrynogen, D-dimery, przeciwciała przeciwpłytkowe, badania szpiku (mielogram), badania obrazowe (USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa).

Małopłytkowość związana z nadmiernym niszczeniem płytek krwi może mieć podłoże immunologiczne w następujących schorzeniach:

• Małopłytkowość immunologiczna/samoistna plamica małopłytkowa (ITP),
• Choroby reumatologiczne,
• zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS), w mechanizmie uszkodzenia polekowego.

Małopłytkowość z przyczyn nieimmunologicznych obejmuje stany rozsianego wykrzepiania zewnątrznaczyniowego (DIC), choroba Moschowitza (TTP), stan przedrzucawkowy, choroby tarczycy.

Zmniejszone wytwarzanie płytek krwi może towarzyszyć chorobom nowotworowym wskutek wyparcia układu płytkotwórczego ze szpiku przez proces rozrostowy w ostrych białaczkach i w chłoniakach przebiegających z zajęciem szpiku a także w przerzutach nowotworów litych do szpiku.

Trombocytopenia może być jednym z działań niepożądanych chemioterapii, radioterapii lub efektem nadużywania alkoholu. Trombocytopenia współwystępuje też w hipersplenizmie w przebiegu marskości wątroby czy zakrzepicy żyły wrotnej lub śledzionowej.

W badaniu fizykalnym, w zależności od choroby podstawowej, małopłytkowości mogą towarzyszyć następujące objawy:

• Wybroczyny na skórze,
• śluzówkach jamy ustnej,
• Tachykardia,
• Hipotensja,
• Omdlenie ortostatyczne,
• Tętno paradoksalne,
• Szmer tarcia osierdziowego,
• Objawy ogniskowe,
• Krwioplucie,
• Krwawienia z nosa,
• Krwawienia z dziąseł,
• Przedłużające się krwawienia miesięczne,
• Siniki.

Leczenie Małopłytkowości

Postępowanie terapeutyczne w małopłytkowości obejmuje przede wszystkim leczenie choroby/przyczyny zasadniczej, odstawienie leków wywołujących niedobór/niszczenie płytek, leczenie zakażenia. w niektórych przypadkach konieczna jest splenektomia. w leczeniu trombocytopenii o podłożu autoimmunologicznym pomocne mogą być m.i.n kortykosteroidów, agonistów receptora trombopetyny, stosuje się również plazmaferezę.